Türk sinema ve tiyatro tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Tuncel Kurtiz, hem oyunculuk hem de yönetmenlik, yapımcılık ve senaristlik alanlarında başarılı çalışmalara imza atmıştır. Kurtiz, özellikle Yılmaz Güney’in Sürü, Umut ve Duvar gibi efsanevi filmlerindeki performansıyla akıllarda yer etmiştir. Ayrıca Asi ve Ezel gibi popüler dizilerde de rol alan Kurtiz, Ramiz Dayı karakteriyle genç kuşakların da beğenisini kazanmıştır. Peki, Tuncel Kurtiz nereli, kaç yaşında öldü, hangi filmlerde ve dizilerde rol aldı? İşte, Tuncel Kurtiz’in hayatı hakkında merak edilenler…
Tuncel Kurtiz, 1 Şubat 1936 tarihinde Kocaeli’nin Bahçecik nahiyesinde dünyaya geldi. Babası Selanik doğumlu bir Türk bürokratı, annesi Boşnaktır. Sezgin ve Rengin adında iki kardeşi vardır. Bürokrat babasının görevi gereği ilkokulu sekiz farklı şehirde bitirdi. Ortaokulu Edremit’te okudu. Yine farklı şehirlerde devam ettiği lise hayatını Haydarpaşa Lisesi’nde sonlandırdı. Üniversitede kısa bir süre hukuk fakültesinde, daha sonra ise İngiliz filolojisi, felsefe, psikoloji ve sanat tarihi bölümlerinde okudu; ancak hiçbirinden mezun olmadı. İlk işi, İETT’de ışık kontrolörlüğü oldu.
Oyunculuğa tiyatro ile başlayan Kurtiz, ilk olarak 1958 yılında Haldun Dormen Tiyatrosu’nda sahne aldı. Yurt içi ve yurt dışında pek çok tiyatroda (ABD, Almanya, İsveç, Hollanda vs.) sahne alan başarılı oyuncu, Şeyh Bedrettin Destanı, Keşanlı Ali Destanı, Devr-i Süleyman gibi pek çok tiyatro oyununda rol aldı1. 1964 yılında rol aldığı ve Orhan Günşiray’ın yönettiği Şeytan’ın Uşakları adlı sinema filmi ile beyazperdeye adım atan Kurtiz, sinemadan da bir daha kopmadı. Yılmaz Güney’in Sürü3, Umut4 ve Duvar gibi efsanevi filmlerinin de aralarında yer aldığı 100’e yakın filmde rol aldı. Türkiye sinema tarihinin diğer klasiklerinden Tunç Okan filmi Otobüs, Erden Kıral imzalı Kanal gibi filmlerde rol aldı. 1981 Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde "En İyi Senaryo Ödülü"nü Nurettin Sezer ile kaleme aldığı Gül Hasan filminin senaryosuyla kazandı. Erol Keskin, Hadi Çaman ve Erol Günaydın ile birlikte Genar Tiyatrosu’nu kurdu. 12 Eylül 1980 darbesi sonrasında Yılmaz Güney’in ölümüyle memleketine küsüp yurtdışında yaşamaya başladı. İsveç, ABD ve Almanya’da tiyatro kariyerini başarıyla sürdüren, yabancı tiyatro ve sinema projelerinde yer alarak yeteneğini ispatlayan sanatçı Türkiye’ye 90’larda tekrar döndü. Yeşilçam’ın eski solcusu olarak bilinen yapımcı, yönetmen ve oyuncularıyla ilişkilerini sürdürdü. Tuncel Kurtiz’in genç nesiller tarafından tanınması ise, son yıllarda oynadığı TV dizileri sayesinde oldu. 2003 yılında Alacakaranlık, 2006 yılında ise Hacı adlı dizilerde rol alan Kurtiz, özellikle 2007 yılında yayınlanan Asi ve 2009 yılında vizyona giren Ezel adlı dizilerle beraber popülaritesini büyük oranda arttırdı. Ezel adlı dizide canlandırdığı Ramiz Dayı karakteri o kadar fazla sevildi ki, adına fan kulüpleri kuruldu, dizide seslendirdiği replikler dillerden düşmez oldu.
Tuncel Kurtiz, 27 Eylül 2013 tarihinde İstanbul’un Etiler semtindeki evinde kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Cenazesi, Balıkesir’in Edremit ilçesine bağlı Çamlıbel köyünde toprağa verildi. Kurtiz’in ölümü, Türk sinema ve tiyatro camiasını derinden üzdü. Kurtiz’in arkadaşları ve sevenleri, onu övgü dolu sözlerle andılar.
(Nilay Günay)
