Oversharing Nedir, Neden Olur, Nasıl Engellenir? Sosyal Medyada Aşırı Paylaşım Yapıyor Musunuz?

Sosyal medyada yediğiniz yemeği, gittiğiniz yeri, yaşadığınız olayı paylaşmak istiyorsunuz. Peki ya bunu yaparken sınırı aşıyor, kendinize ve çevrenize zarar veriyor olabilir misiniz? İşte bu yazımızda, son yıllarda popülerleşen ve birçok psikolojik soruna yol açabilen “oversharing” kavramını ele alacağız. Oversharing nedir, neden olur, nasıl engellenir? Merak ediyorsanız, okumaya devam edin.

Oversharing Nedir?

Oversharing, İngilizce “share” (paylaşmak) ve “over” (aşırı) kelimelerinin birleşiminden oluşan bir terimdir. Türkçeye “aşırı paylaşım” olarak çevrilebilir. Oversharing, kişinin sohbet esnasında veya sosyal medyada kendi kişisel hayatı hakkında gereğinden veya uygun olandan daha fazla detay ve bilgi paylaşmasıdır.

Oversharing, kişinin kendini ifade etme ihtiyacından kaynaklanabilir. Ancak bu ihtiyaç, bazen kontrolsüz bir şekilde ortaya çıkabilir. Kişi, kendisiyle ilgili mahrem, uygunsuz veya rahatsız edici bilgileri yanlış yerde, yanlış kişiye veya yanlış zamanda ısrarla paylaşabilir. Bu durum, kişinin hem kendisine hem de karşısındakine zarar verebilir.

Oversharing Neden Olur?

Oversharing’in altında yatan birçok neden olabilir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Yalnızlık: Kişi, yalnız hissettiğinde, kendini anlatmak ve ilgi görmek için aşırı paylaşım yapabilir. Bu şekilde, kendini daha iyi hissetmeye çalışabilir. Ancak bu, kişinin yalnızlığını gidermek yerine, daha da artırabilir. Çünkü aşırı paylaşım, kişinin çevresindeki insanları uzaklaştırabilir veya güvenini kaybedebilir.
• Aşırı sosyal medya kullanımı: Sosyal medya, kişisel ve profesyonel yaşamlarımız arasındaki çizgileri giderek daha fazla bulanıklaştırıyor ve bizi “arkadaş” listemizin çok ötesinde sonuçları olabilecek hassas bilgileri yayınlama riskiyle karşı karşıya bırakıyor. Çoğumuz sosyal medyada kendi yaşamlarımız hakkında uygunsuz miktarda ayrıntıyı (fazla paylaşım) ifşa ediyor ve daha sonra pişman oluyoruz. Sosyal medya, kişinin kendini diğerleriyle kıyaslamasına, beğeni ve yorum alma arzusuna, kaçırma korkusuna (FOMO) ve bağımlılığa yol açabilir. Bu da kişinin aşırı paylaşım yapmasını tetikleyebilir.
• Sınırı belli olmayan ilişkiler: Kişi, kendisiyle yakın ilişkisi olan veya olmayan kişiler arasındaki sınırı belirleyemeyebilir. Bu durumda, kişi, kendisine yakın olan kişilere saklaması gereken şeyleri, tanımadığı veya az tanıdığı kişilere de anlatabilir. Bu da kişinin kendini savunmasız ve güvensiz hissetmesine neden olabilir.
• Ani duygu durumları: Kişi, güçlü duygular hissettiğinde, genellikle içindeki hisleri çevresiyle paylaşmak ister. Arkadaşlarımız, ailelerimiz ve meslektaşlarımızla iletişim kurmak ve onlardan destek almak için dürtüsel olarak itiliriz. Aşırı yoğun duygularla hareket edilen anlarda, ani hislerle öfke veya sevinç gibi duyguları paylaşma duygusu gözlemlenir. Elbette bu durum çok insani bir davranıştır ama sınırları bilerek ve gözeterek. Bu ayrımı yapmak içinse sağlıklı düşünmek gerekiyor.

Oversharing'in Sonuçları Nelerdir?

Oversharing, kişinin kendisi ve çevresi için birçok olumsuz sonuç doğurabilir. Bazı olası sonuçlar şunlardır:

• Mahremiyetin ihlali: Kişi, kendisiyle ilgili çok fazla bilgi paylaştığında, mahremiyetini kaybedebilir. Bu da kişinin kendini güvende hissetmesini, kendine saygı duymasını ve özgüvenini zedeleyebilir.
• İtibarın zedelenmesi: Kişi, kendisiyle ilgili uygunsuz, rahatsız edici veya yanlış bilgiler paylaştığında, itibarını zedeleyebilir. Bu da kişinin sosyal, profesyonel veya akademik hayatında sorunlar yaşamasına, saygınlığını ve güvenilirliğini kaybetmesine yol açabilir.
• İlişkilerin bozulması: Kişi, kendisiyle ilgili gereksiz veya istenmeyen bilgiler paylaştığında, karşısındaki kişileri rahatsız edebilir, sıkabilir veya kırabilir. Bu da kişinin ilişkilerinin bozulmasına, yalnızlaşmasına veya dışlanmasına neden olabilir.
• Sosyal medya tehlikeleri: Kişi, sosyal medyada kendisiyle ilgili çok fazla bilgi paylaştığında, bu bilgilerin kötü amaçlı kişiler tarafından kullanılması riskiyle karşı karşıya kalabilir. Kişi, dolandırıcılık, taciz, şantaj, tehdit, ifşa, linç gibi sosyal medya tehlikelerine maruz kalabilir.

Oversharing Nasıl Engellenir?

Oversharing, kişinin hem kendine hem de çevresine zarar verebilecek bir durumdur. Bu yüzden, bu durumu engellemek için bazı önlemler almak gerekir. İşte bunlardan bazıları:

• Sosyal medya kullanımını azaltmak: Sosyal medya, kişinin aşırı paylaşım yapmasının en büyük nedenlerinden biridir. Bu yüzden, sosyal medya kullanımını azaltmak, kişinin kendini daha iyi kontrol etmesine yardımcı olabilir. Sosyal medyada geçirilen zamanı kısıtlamak, bildirimleri kapatmak, gereksiz hesapları takipten çıkmak, sosyal medya detoksu yapmak gibi yöntemler denenebilir.
• Paylaşmadan önce düşünmek: Kişi, paylaşmak istediği şeyin başkalarını ne kadar ilgilendirdiğini, ne gibi sonuçlar doğurabileceğini, kendisine veya başkalarına zarar verip vermeyeceğini düşünmeli ve mantıklı bir karar vermelidir. Paylaşmadan önce, kendine şu soruları sormalıdır: Bu bilgiyi paylaşmam gerekli mi? Bu bilgiyi paylaşmam uygun mu? Bu bilgiyi paylaşmam yararlı mı? Bu bilgiyi paylaşmam güvenli mi?
• Güvenilir kişilerle konuşmak: Kişi, kendini anlatmak ve destek almak istediğinde, güvenilir kişilerle konuşmalıdır. Bu kişiler, kişinin yakın arkadaşları, aile üyeleri, meslektaşları veya profesyonel bir yardım alabileceği psikolog, psikiyatr, danışman gibi kişiler olabilir. Bu kişiler, kişinin duygularını anlayabilir, ona saygılı davranabilir, ona yardımcı olabilir ve onun sırlarını koruyabilir.
• Kendine zaman ayırmak: Kişi, kendini ifade etmenin yollarını sadece başkalarıyla konuşmakta aramamalıdır.

Oversharing'den Kaçınmak İçin Neler Yapmalıyız?

Oversharing, kişinin kendine ve çevresine zarar veren bir davranıştır. Bu davranıştan kaçınmak için bazı öneriler şunlardır:

• Empati kurmak: Kişi, paylaşım yapmadan önce, karşısındaki kişinin yerine kendini koymalı ve paylaşacağı bilginin onun nasıl hissetmesine, nasıl tepki vermesine ve nasıl davranmasına neden olabileceğini düşünmelidir. Kişi, paylaşımının başkalarını rahatsız etmeyecek, sıkmayacak veya kırmayacak bir şekilde olmasına özen göstermelidir.
• Geri bildirim almak: Kişi, paylaşım yaptıktan sonra, karşısındaki kişilerin tepkilerini ve yorumlarını dikkatle dinlemeli ve değerlendirmelidir. Kişi, paylaşımının olumlu veya olumsuz bir etki yarattığını, beğenildiğini veya eleştirildiğini anlamalı ve buna göre paylaşım davranışını düzenlemelidir.
• Alternatif yollar aramak: Kişi, kendini ifade etmek ve rahatlamak için oversharing yapmak yerine, daha sağlıklı ve etkili yollar aramalıdır. Kişi, kendisiyle ilgili bilgileri sadece güvenebileceği kişilerle paylaşmalı, kendine ait bir günlük tutmalı, kendini geliştirecek veya eğlendirecek aktivitelere katılmalıdır.(Haber Merkezi)