Deniz kıyılarında sık sık gördüğümüz, dalgaların etkisini azaltan veya limanlara giriş çıkışı kolaylaştıran yapılar var. Bunlara mendirek adı veriliyor. Peki mendirek nedir, ne işe yarar, nasıl yapılır? Bu yazımızda mendirekler hakkında merak edilen soruları yanıtlayacağız.
Mendirek, Türk Dil Kurumu’na göre “kıyılarda dalgakıranla yapılmış liman” anlamına geliyor. Mendirekler, bir limanın denizden ve dalgaların yıpratıcı etkisinden korunmasını sağlayan, bu haliyle açık tarafında bir dalgakıran, kapalı tarafında ise bir iskele işlevi gören, kısmen su altında inşa edilmiş yapılardır. Mendirekler, limandan bağımsız olarak denizde veya limanın bir uzantısı olarak da inşa edilebilirler.
Mendireklerin temel işlevi, limanları denizden korumaktır. Dalgaların enerjisini kıran mendirekler, liman içindeki su hareketini azaltır ve böylece gemilerin güvenli bir şekilde bağlanmasını, yük alıp vermesini ve limana giriş çıkışını sağlar. Ayrıca mendirekler, kıyı erozyonunu önlemek, plajları korumak, balıkçılık ve turizm faaliyetlerine katkı sağlamak gibi ekonomik ve çevresel faydalar da sunar.
Mendirek yapımında kullanılan malzemeler, mendireğin konumu, boyutu, şekli, maliyeti ve tasarımı gibi faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genellikle mendirekler, beton, taş, çelik, ahşap, plastik gibi dayanıklı ve ağır malzemelerden yapılır. Mendirekler, kıyıya paralel veya dik olarak, tek veya çift sıra halinde, sabit veya yüzer olarak inşa edilebilir. Mendirek yapımında, hidrolik, jeolojik, meteorolojik, ekolojik, ekonomik ve sosyal etkilerin dikkate alınması gerekir.
Mendirek ve dalgakıran kavramları, bazen birbirinin yerine kullanılsa da, aralarında önemli farklar vardır. Dalgakıranlar, kıyı sularında dalga hareketinin yoğunluğunu azaltan, kıyı erozyonunu önleyen veya plajları koruyan küçük yapılar olabilir. Dalgakıranlar, genellikle sığ suda, kıyıya yakın veya açıkta yerleştirilir. Mendirekler ise, dalgakıranlarla çevrili limanlara verilen isimdir. Mendirekler, genellikle derin suda, limanın bir parçası veya uzantısı olarak inşa edilir. (Erhan Taylan)
