Ton balığı, sofralarımızın vazgeçilmez lezzetlerinden biri. Peki
bu balığın sağlığımıza ne gibi katkıları var? Ton balığının
faydaları nelerdir? Hangi hastalıklara iyi gelir? Hangi
durumlarda zararlı olabilir? İşte ton balığı faydaları ile ilgili
merak ettiğiniz her şey...
Ton Balığı Nedir?
Ton balığı, uskumrugiller familyasından orkinos cinsine ait bir
balık türüdür. Boyu 5-6 metreye, ağırlığı ise 800 kilogramdan 1
tona kadar ulaşabilen bu balık, denizde kendisinden küçük diğer
balıkları yiyerek beslenir. Çok hızlı yüzen ve ılıman sularda
yaşayan ton balıkları, göçmen balık türlerindendir ve içlerinden
bazılarının nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır.
Ton balığı, genellikle konserve şeklinde tüketilen bir balıktır.
Piyasada farklı markalara ait farklı şekillerde hazırlanmış (az
yağlı, yağlı, tuzlu, az tuzlu gibi) ton balıklarına kolayca
ulaşabilir, onu salatalarınıza, sandviçlerinize, dürümlerinize,
makarnalarınıza, pizzalarınıza ekleyerek afiyetle
tüketebilirsiniz. Bunun dışında zor olsa da eğer bu balığı taze
olarak bulur ve alırsanız güveçte sebzelerle bir arada
pişirebilir ya da suşi yapımında değerlendirebilirsiniz.
Ton Balığı Kaç Kalori?
Ton balığı, düşük kalorili ve yüksek proteinli bir besindir. 100
gram ton balığı yaklaşık olarak 116 kalori, 25 gram protein, 1
gram yağ, 0 gram karbonhidrat içerir. Ton balığının kalorisi,
kullanılan ton balığı miktarına, ton balığını nasıl
porsiyonladığınıza, hatta nasıl bir ton balığı aldığınıza (tuzlu,
az yağlı ya da yağlı gibi) göre değişiklik gösterebilir. Ton
balığı ile yapacağınız herhangi bir tarifte kullandığınız diğer
malzemeler de toplamda alacağınız kaloriyi çok etkileyecektir.
Ton Balığı Besin Değerleri Nelerdir?
Ton balığı, besin değeri açısından oldukça zengin bir balıktır.
Ton balığı, özellikle omega-3 yağ asidi, protein, B12 vitamini, D
vitamini, selenyum, iyot, fosfor, magnezyum, potasyum gibi önemli
besin öğeleri içerir. Ton balığı, aynı zamanda güçlü bir
antioksidan kaynağıdır. Ton balığının besin değerleri, tüketilen
ton balığının türüne, işlenme şekline, pişirme yöntemine ve
porsiyon büyüklüğüne göre değişebilir.
Ton Balığı Faydaları Nelerdir?
Ton balığı, içerdiği besin öğeleri sayesinde sağlığımıza pek çok
fayda sağlar. İşte ton balığının faydalarından bazıları:
- Bağışıklık sistemini güçlendirir: Ton balığı, içerdiği
omega-3, protein, vitamin ve mineraller sayesinde bağışıklık
sistemini güçlendirir ve vücudu hastalıklara karşı korur.
- Kalp ve damar sağlığını korur: Ton balığı, kan kolesterol
seviyesini düşürür, kan basıncını dengeler, kan pıhtılaşmasını
önler ve kalp ritmini düzenler. Böylece kalp ve damar
hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
- Beyin sağlığını destekler: Ton balığı, içerdiği omega-3 yağ
asidi ile beyin fonksiyonlarını geliştirir, hafıza ve
konsantrasyonu artırır, Alzheimer ve Parkinson gibi
nörodejeneratif hastalıkları önlemeye yardımcı olur.
- Göz sağlığını korur: Ton balığı, içerdiği D vitamini ve
omega-3 yağ asidi ile göz kuruluğunu önler, katarakt riskini
azaltır, görme kalitesini artırır.
- Kemik sağlığını korur: Ton balığı, içerdiği protein, fosfor,
magnezyum, potasyum gibi besin öğeleri ile kemikleri güçlendirir,
kemik erimesini önler, eklem ağrılarını azaltır.
- Cilt sağlığını korur: Ton balığı, içerdiği D vitamini,
omega-3 yağ asidi ve antioksidanlar ile cildin nem dengesini
korur, ciltteki iltihaplanmayı azaltır, cilt yaşlanmasını
geciktirir, cilt kanserine karşı korur.
- Kilo kontrolüne yardımcı olur: Ton balığı, düşük kalorili ve
yüksek proteinli bir besin olduğu için uzun süreli tokluk hissi
sağlar, iştahı kontrol eder, metabolizmayı hızlandırır, yağ
yakımını destekler. Bu sayede kilo vermek isteyenlere yardımcı
olur.
Ton Balığının Zararları, Yan Etkileri Nelerdir?
Ton balığı, faydalarının yanında bazı zararları ve yan etkileri
de olabilir. İşte ton balığının zararları ve yan etkilerinden
bazıları:
- Ağır metal zehirlenmesine neden olabilir: Ton balığı,
denizlerdeki kirlilik nedeniyle cıva, kurşun, kadmiyum gibi ağır
metalleri vücudunda biriktirebilir. Bu ağır metaller, ton balığı
tüketimiyle insan vücuduna geçebilir ve ağır metal zehirlenmesine
neden olabilir. Ağır metal zehirlenmesi, baş ağrısı, bulantı,
kusma, karın ağrısı, ishal, kas krampları, sinir sistemi hasarı,
böbrek ve karaciğer yetmezliği, kanser gibi ciddi sağlık
sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle ton balığı tüketimini
sınırlamak ve haftada 1-2 porsiyondan fazla yememek gerekir.
- Alerjik reaksiyonlara neden olabilir: Ton balığı, bazı
kişilerde alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Ton balığı
alerjisi olan kişiler, ton balığı yedikten sonra kaşıntı,
kızarıklık, kurdeşen, şişlik, nefes darlığı, boğazda tıkanma,
mide bulantısı, kusma, ishal, tansiyon düşüklüğü, şok gibi
belirtiler yaşayabilirler.
- Hamile ve emziren kadınlar, çocuklar ve yaşlılar için riskli
olabilir: Ton balığı, yüksek miktarda cıva içerdiği için hamile
ve emziren kadınlar, çocuklar ve yaşlılar için riskli olabilir.
Cıva, gelişmekte olan bebeklerin ve çocukların beyin ve sinir
sistemine zarar verebilir, zeka geriliği, öğrenme güçlüğü,
davranış bozuklukları, işitme ve görme kaybı gibi sorunlara yol
açabilir. Ayrıca cıva, bağışıklık sistemini zayıflatabilir,
böbrek ve karaciğer fonksiyonlarını bozabilir, hormon dengesini
etkileyebilir. Bu nedenle hamile ve emziren kadınlar, çocuklar ve
yaşlılar ton balığı tüketimini doktorlarına danışarak yapmalı ve
haftada 1 porsiyondan fazla yememelidir.
- Bazı ilaçlarla etkileşime girebilir: Ton balığı, içerdiği
omega-3 yağ asidi nedeniyle kan sulandırıcı ilaçlarla etkileşime
girebilir ve kanama riskini artırabilir. Bu nedenle kan
sulandırıcı ilaç kullanan kişiler, ton balığı tüketimini
doktorlarına danışarak yapmalı ve aşırıya kaçmamalıdır. Ayrıca
ton balığı, içerdiği iyot nedeniyle tiroid ilaçlarının etkisini
azaltabilir veya artırabilir. Bu nedenle tiroid ilacı kullanan
kişiler, ton balığı tüketimini doktorlarına danışarak yapmalı ve
iyot alımını dikkatli bir şekilde takip etmelidir.
- Tazeliğine ve kalitesine dikkat etmek gerekir: Ton balığı,
taze olmadığı veya uygun koşullarda saklanmadığı takdirde
bozulabilir ve sağlığa zarar verebilir. Bozulmuş ton balığı,
bakteri, virüs, parazit gibi mikroorganizmaların üremesine ve
gıda zehirlenmesine neden olabilir. Gıda zehirlenmesi, baş
ağrısı, mide bulantısı, kusma, ishal, ateş, karın ağrısı, kas
ağrısı, dehidratasyon gibi belirtilerle kendini gösterebilir. Bu
nedenle ton balığı alırken ve tüketirken tazeliğine ve kalitesine
dikkat etmek, son kullanma tarihine ve saklama koşullarına
bakmak, ambalajı açılmamış, kokusu bozulmamış, rengi solmamış,
dokusu yumuşamamış ton balıklarını tercih etmek gerekir.
(SAİM TUNÇMAN)
