Kurdeşen, ciltte kızarıklık, kaşıntı ve kabarıklık gibi rahatsız
edici belirtilere neden olan bir cilt hastalığıdır. Peki,
kurdeşen neden olur? Kurdeşenin belirtileri nelerdir? Kurdeşen
nasıl tedavi edilir? İşte kurdeşen hakkında merak edilenler…
Kurdeşen, tıp dilinde ürtiker olarak da bilinen bir cilt hastalığıdır. Kurdeşen, vücudun çeşitli nedenlerle tetiklenmesi sonucunda bağışıklık sisteminin savunma hücrelerinden biri olan mast hücrelerinden histamin ve diğer kimyasalların salınmasıyla oluşur. Bu kimyasallar ciltte bulunan kan damarlarında genişlemeye ve sıvı sızmasına yol açar. Böylece ciltte kızarıklık, kaşıntı ve kabarıklık gibi belirtiler ortaya çıkar.
Kurdeşen, bulaşıcı bir hastalık değildir. Cildin herhangi bir yerinde görülebilir. Genellikle birkaç saat ya da gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak bazı durumlarda haftalar ya da aylar sürebilir.
Kurdeşen, pek çok farklı faktöre bağlı olarak gelişebilir. Bunlardan bazıları şunlardır:
Alerjen maddeler: Bazı gıdalar (fındık, kabuklu deniz ürünleri, yumurta, süt, çilek vb.), ilaçlar (antibiyotikler, ağrı kesiciler, tansiyon ilaçları vb.), böcek zehirleri (arı sokması, sivrisinek ısırması vb.) gibi alerjik reaksiyona neden olan maddeler kurdeşene yol açabilir.
Enfeksiyonlar: Virüs, bakteri ya da parazitlerin neden olduğu enfeksiyonlar (grip, nezle, boğaz iltihabı, idrar yolu enfeksiyonu vb.) kurdeşeni tetikleyebilir.
Çeşitli hastalıklar: Tiroid hastalıkları, romatizmal hastalıklar, otoimmün hastalıklar gibi bazı sistemik hastalıklar kurdeşene neden olabilir.
Fiziksel etkenler: Soğuk, sıcak, güneş ışığı, ter, basınç, efor gibi fiziksel faktörler ciltte kurdeşene sebep olabilir.
Stres: Psikolojik stres de kurdeşeni
tetikleyebilen bir faktördür.
Bununla birlikte, çoğu durumda kurdeşene neden olan tetikleyici
faktör bulunamaz. Bu duruma idiopatik kurdeşen denir.
Kurdeşenin en belirgin belirtisi ciltte ortaya çıkan kızarıklık, kaşıntı ve kabarıklıklardır. Bu kabarıklıklar pembe ya da kırmızı renkte olabilir. Etrafı kızarık ve ortası soluk görünebilir. Parmağın üzerine bastırılınca beyazlaşıp sonra tekrar kızarabilir. Çapları birkaç milimetre ile birkaç santimetre arasında değişebilir. Birleşerek daha büyük alanlar oluşturabilir5.
Kurdeşen genellikle yüz, boyun, gövde ve kollarda görülür. Ancak herhangi bir vücut bölgesinde ortaya çıkabilir. Bazı hastalarda kurdeşene eşlik eden bir başka belirti de anjioödemdir. Anjioödem, cilt altında sıvı birikmesi sonucu oluşan şişliklerdir. Anjioödem genellikle el, ayak, dudak, dil, göz kapakları ve genital bölgede görülür. Anjioödem bazen nefes darlığı, yutma güçlüğü, ses kısıklığı gibi ciddi sorunlara neden olabilir.
Kurdeşen tanısı genellikle hastanın şikayetleri ve cilt muayenesi ile konulur. Doktor, hastanın kurdeşenin başlangıcı, süresi, şiddeti, yaygınlığı, tetikleyici faktörleri ve eşlik eden belirtileri hakkında sorular sorar. Ayrıca hastanın kullandığı ilaçlar, geçirdiği enfeksiyonlar, varsa alerji öyküsü ve diğer hastalıkları da sorgulanır.
Doktor, kurdeşene neden olan tetikleyici faktörü bulmak için bazı testler isteyebilir. Bu testler arasında kan testleri, idrar testleri, alerji testleri, deri biyopsisi gibi yöntemler bulunur. Ancak bu testlerin sonuçları her zaman kesin bir tanı vermeyebilir.
Kurdeşen tedavisinin amacı belirtileri azaltmak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır. Kurdeşen tedavisinde genellikle şu yöntemler uygulanır:
Antihistaminik ilaçlar: Histamin salınımını engelleyerek kurdeşenin belirtilerini hafifleten ilaçlardır. Ağızdan alınan tablet ya da şurup şeklinde kullanılabilir. Bazı antihistaminik ilaçlar uyku hali yapabilir. Bu nedenle doktorun önerdiği doz ve sürede kullanılmalıdır.
Kortizon ilaçları: İltihabı ve kaşıntıyı azaltan ilaçlardır. Ağızdan ya da iğne şeklinde verilebilir. Ancak uzun süreli kullanımında yan etkileri olabilir. Bu nedenle doktor kontrolünde kullanılmalıdır.
Diğer ilaçlar: Antihistaminik ve kortizon
ilaçlarına yeterli yanıt vermeyen hastalarda başka ilaçlar da
kullanılabilir. Örneğin; antienflamatuar ilaçlar, antileukotrien
ilaçlar, immünosüpresif ilaçlar gibi.
Tetikleyici faktörlerden kaçınma: Kurdeşene neden olan alerjen
maddelerden, enfeksiyonlardan, fiziksel etkenlerden ve stresten
mümkün olduğunca uzak durmak tedavinin önemli bir parçasıdır.
Kurdeşen hastalığı bazı durumlarda kendiliğinden geçebilir. Özellikle akut kurdeşen denilen 6 haftadan kısa süren kurdeşen tipi genellikle tetikleyici faktör ortadan kalktığında iyileşir. Ancak kronik kurdeşen denilen 6 haftadan uzun süren kurdeşen tipi daha dirençli olabilir ve tedavi gerektirebilir. (Haber Merkezi)
