Sağlık, insan hayatının en temel unsurlarından biridir. Sağlıklı olmak, sağlıklı kalmak ve sağlığını geliştirmek herkesin doğal bir hakkıdır. Ancak bazen sağlığımızı kaybedebilir, hastalanabilir veya tedaviye ihtiyaç duyabiliriz. Bu durumlarda da sağlık hizmetlerinden yararlanırken insan onuruna uygun bir şekilde davranılmasını, kaliteli ve etkin bir hizmet almayı, sağlık durumumuzla ilgili bilgilendirilmeyi ve karar verme sürecine katılmayı bekleriz. İşte bu beklentilerimizi karşılayan haklara hasta hakları denir.
Hasta hakları, ulusal ve uluslararası düzeyde tanınan ve yasalarla korunan haklardır. Hasta haklarının temel amacı, hastaların sağlık hizmetlerinin kalitesini arttırmak, insan onurunu korumak ve hastane personeli ile hastalar arasında güven ve saygıyı sağlamaktır.
Hasta hakları yönetmeliği ile belirlenen hasta hakları şunlardır:
Hizmetlerden yararlanma hakkı: Hastalar, ırk, dil, din, cinsiyet, siyasi düşünce gibi ayrım gözetilmeksizin sağlık hizmetlerinden faydalanma hakkına sahiptir. Hastalar, koruyucu sağlık hizmetleri konusunda da bilgi alma hakkına sahiptir.
Bilgi edinme ve bilgilendirilmiş onay hakkı: Hastalar, hastalıkları, tanı ve tedavi yöntemleri, muhtemel sonuçları, alternatifleri ve riskleri konusunda eksiksiz bilgi alma hakkına sahiptir. Hastalar, tedaviye onay verme veya reddetme hakkına sahiptir.
Saygı görme hakkı: Hastalar, kişilik itibarı korunarak, saygılı, şefkatli ve güler yüzlü bir davranış içerisinde sağlık hizmeti alma hakkına sahiptir.
Mahremiyet hakkı: Hastaların sağlık durumu ve kişiye özel tüm bilgiler gizli tutulur. Hastalar, gizliliğe uygun bir ortamda muayene edilme ve tedavi olma hakkına sahiptir. Hastalar, kendilerine sağlık hizmeti verecek personeli seçme ve değiştirme hakkına sahiptir.
Güvenlik hakkı: Hastalar, sağlık hizmetini güvenli bir ortamda alma hakkına sahiptir. Hastaların can ve mal güvenliği sağlık kuruluşu tarafından korunur.
Tedaviyi reddetme ve durdurma hakkı: Hastalar, tedaviyi reddetme veya durdurma hakkına sahiptir. Bu durumda ortaya çıkabilecek sonuçlardan hastanın kendisi sorumludur.
Konsültasyon hakkı: Hastalar, tedavisi ile ilgilenen hekimi değiştirme veya başka hekimlerin konsültasyonunu isteme hakkına sahiptir.
Tetkik ve tedavi bedellerini bilme hakkı: Hastalar, sağlık hizmetlerinin bedellerini, ödeme şekillerini ve kaynaklarını bilme hakkına sahiptir.
Refakatçi bulundurma hakkı: Hastalar, tıbben sakınca olmayan hallerde refakatçi bulundurma hakkına sahiptir.
Dini vecibeleri yerine getirebilme ve dini hizmetlerden faydalanma hakkı: Hastalar, dini vecibelerini yerine getirebilme ve dini hizmetlerden faydalanma hakkına sahiptir.
Şikayet etme hakkı: Hastalar, sağlık hizmetleri ile ilgili şikayetlerini ilgili mercilere bildirme hakkına sahiptir.
Hasta haklarını kullanmak için yapmanız gerekenler şunlardır:
Hasta hakları, sağlığımızı korumak ve iyileştirmek için önemli bir konudur. Hasta haklarını bilmek, kullanmak ve savunmak hem kendimizin hem de toplumun yararınadır. 26 Ekim Hasta Hakları Günü’nde hasta haklarına saygı duyalım, sağlıklı ve mutlu kalalım.
(Şerife Turhanlı)
