Türkiye, ekonomik büyüme için önemli bir kaynak olan ticari kredilerde de hareketlilik yaşanıyor. Bankacılık sektörü, Merkez Bankası’nın (TCMB) faiz politikasına uyum sağlayarak, ticari kredileri artırmaya başladı. Ticari krediler, özel sektör yatırımlarını finanse ederek, ekonomik aktiviteyi canlandırıyor. Ancak, ticari kredilerin artışı, enflasyon ve faiz oranlarıyla da yakından ilgili. Ticari kredilerdeki artış ekonomide canlanma işareti mi? Yoksa, ekonomik dengeleri bozacak bir risk mi? Bu yazıda, bu soruların cevaplarını arayacağız.
TCMB’nin verilerine göre, bankacılık sektörünün 13 haftalık yıllıklandırılmış ticari kredi büyümesi, 24 Eylül haftası itibarıyla yüzde 6,6’ya yükseldi1. Bu oran, 2022 yılının sonunda yüzde -0,5 seviyesindeydi1. Yani, bankalar 2022 yılında ticari kredilerini daraltmıştı. Ancak, 2023 yılının başından itibaren ticari kredilerde pozitif bir ivme görülmeye başlandı.
Ticari kredilerdeki artışın nedenleri arasında, TCMB’nin faiz artışları ve sadeleşme adımları gösteriliyor2. TCMB, 2023 yılında politika faizini üç kez artırarak yüzde 19’dan yüzde 24’e çıkardı. Ayrıca, bankaların fonlama maliyetlerini eşitlemek için gecelik borç verme faizini de politika faiziyle aynı seviyeye getirdi. Bu kararlar, bankaların TL cinsi mevduat toplama maliyetlerini artırırken, TL cinsi kredi talebini de canlandırdı.
Ticari kredilerdeki artışın bir diğer nedeni de ekonomik aktivitedeki canlanma olarak görülüyor. Türkiye ekonomisi, 2023 yılının ikinci çeyreğinde yüzde 21,7 büyüyerek beklentilerin üzerinde bir performans sergiledi. Bu büyümenin arkasında özel tüketim ve özel sektör yatırımları yer aldı. Özel sektör yatırımları ise ticari kredilerle finanse ediliyor. Dolayısıyla, ticari kredilerdeki artış ekonomideki canlanmanın bir göstergesi olarak kabul ediliyor.
Ticari kredilerdeki artışın ekonomik canlanmayla ilişkisi olduğu kadar, enflasyon ve faiz oranlarıyla da ilişkisi var. Ticari kredilerin artması, ekonomideki talebi ve dolayısıyla fiyat baskısını da artırabilir. Türkiye’de enflasyon oranı Ağustos ayında yüzde 19,25 ile son iki yılın en yüksek seviyesine çıktı. TCMB, enflasyonun yıl sonunda yüzde 14,1’e gerileyeceğini tahmin ediyor. Ancak, piyasa beklentileri daha yüksek. Anketlere göre, piyasa katılımcıları enflasyonun yıl sonunda yüzde 16,5 olacağını öngörüyor.
Enflasyonun yüksek seyretmesi, faiz oranlarının da yüksek kalmasına neden oluyor. TCMB, enflasyonu kontrol altına almak için faizleri artırmaya devam edebilir. Bu durumda, bankaların kredi verme maliyetleri de artacak ve ticari kredilerin büyümesi yavaşlayabilir. Ticari kredilerin büyümesinin yavaşlaması ise ekonomik canlanmayı olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, ticari kredilerdeki artışın sürdürülebilir olması için enflasyonun düşürülmesi ve faizlerin makul seviyelere indirilmesi gerekiyor.
Ticari kredi artışı, ekonomide canlanma işareti olarak değerlendirilebilir. Ancak, bu canlanmanın sürdürülebilir olması için enflasyonun düşürülmesi ve faizlerin makul seviyelere indirilmesi şart. Aksi takdirde, ticari kredilerdeki artış ekonomik dengeleri bozabilir ve istikrarsızlığa yol açabilir. Bu nedenle, ekonomi yönetiminin ve TCMB’nin politikalarını dikkatle izlemek gerekiyor.
