Kahramanmaraş’ta, Direkli Mağarası’nda yapılan kazılarda yaklaşık 12 bin yıllık olduğu tahmin edilen bir mezar bulundu. Bu mezar, Türkiye’nin en eski mezarlarından biri olarak kabul ediliyor. Mezarın içindeki iskelet ve eşyalar, o dönemde yaşayan insanların kültürü, inancı ve yaşam biçimi hakkında önemli ipuçları verebilir. İşte Kahramanmaraş’ta bulunan 12 bin yıllık mezar hakkında bilmeniz gerekenler…
Kahramanmaraş’ta, Onikişubat ilçesine bağlı Döngel Mahallesi kırsalındaki Direkli Mağarası’nda 2007 yılından bu yana arkeolojik kazılar yapılıyor. Kazıların amacı, bölgedeki insanlık tarihinin kronolojisini ve kültürünü ortaya çıkarmak. Kazılarda bugüne kadar pek çok tarihi eser ve buluntu ortaya çıkarıldı. Bunlar arasında çeşitli hayvan fosilleri, taş aletler, seramikler, süs eşyaları, madeni paralar ve mezarlar yer alıyor.
Direkli Mağarası’nda yapılan kazılarda 3. mezara ulaşıldığını belirten Kazı Başkanı ve Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cevdet Merih Erek, ilk mezarın 2009’da, ikincisinin ve içerisinde iskeletin bulunduğu mezarın ise 2019’da keşfedildiğini hatırlattı. Erek, bu yılın kazılarının ise 6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli depremin ardından daha sınırlı bir ekip ile gerçekleştirildiğini söyledi.
Direkli Mağarası’nda yapılan kazılarda bu yıl kuzey plan karelerinde çalışmalar yapıldığını belirten Erek, planimetrik bir yöntem izlediklerini söyledi. Erek, “Bütün buluntular çıktığı anda olduğu gibi bırakılıp koordinatları alınarak bilgisayar ortamında üç boyutlu olarak kaydediliyor.” dedi.
Erek, bu yıl buldukları mezarın yaklaşık 12 bin yıl öncesine dayandığını tahmin ettiklerini belirtti. Erek, “Bu dönemde henüz köy yaşantısı yok, Direkli Mağarası yerleşimcileri burada sezonluk olarak her yıl gelip yerleşerek hayatlarını sürdürüyorlar.” dedi. Erek, bu dönemin Epipaleolitik denilen son avcı-toplayıcılar dönemi olduğunu ve bu insanların bir kavim adı ya da bir isim altında yaşayıp yaşamadıklarını bilmediklerini ifade etti. Erek, onları genellikle “avcı-toplayıcılar” olarak nitelendirdiklerini söyledi.
Erek, buldukları mezarın dört köşe yani 90 derece açı yapacak şekilde taşlarla oluşturulduğunu belirtti. Erek, “Bu tarihte yaşayan insanların bir kavim adı ya da bir isim altında yaşayıp yaşamadıklarını bilemiyoruz, bundan dolayı biz onları adlandırırken sadece avcı-toplayıcılar diyoruz.” dedi.
Direkli Mağarası’nda bulunan 12 bin yıllık mezarın özellikleri şöyle sıralanabilir:
Direkli Mağarası’nda bulunan 12 bin yıllık mezarın önemi, o dönemde yaşayan insanların kültürü, inancı ve yaşam biçimi hakkında önemli ipuçları verebilmesidir. Bu mezar, Türkiye’nin en eski mezarlarından biri olması nedeniyle de tarihi bir değer taşımaktadır. Bu mezar sayesinde, Epipaleolitik dönemdeki avcı-toplayıcı insanların mezar geleneği, cenaze ritüeli, sosyal organizasyonu ve ekonomisi gibi konularda daha fazla bilgi edinilebilir. Ayrıca bu mezar, Kahramanmaraş’taki insanlık tarihinin kronolojisini ve kültürünü tamamlayan önemli bir nokta oluşturmaktadır. (Yunus Erzicanlı)