Hamsili kaygana, Karadeniz mutfağının en sevilen lezzetlerinden biridir. Hamsi, mısır unu, yumurta ve yeşilliklerden oluşan bu krep, hem kahvaltıda hem de ana yemek olarak tüketilebilir. Hamsili kaygana yapmak için ihtiyacınız olan malzemeler ve püf noktaları nelerdir? Hamsili kaygana nasıl yapılır? En pratik ve lezzetli tarifler için okumaya devam edin.
Hamsili kaygana, hamsi balığının mısır unu, yumurta ve yeşilliklerle karıştırılarak tavada kızartılmasıyla yapılan bir krep çeşididir. Karadeniz bölgesinde özellikle kış aylarında bolca tüketilen bu yemek, hem doyurucu hem de besleyicidir. Hamsili kaygana, kahvaltıda, öğle yemeğinde veya akşam yemeğinde servis edilebilir. Yanında salata, turşu veya yoğurtla birlikte sunulabilir.
Hamsili kaygana yapmak için öncelikle hamsileri temizlemeniz gerekiyor. Hamsilerin kılçıklarını ve başlarını ayıklayın. Tuzlu suya yatırarak bir süre bekletin. Sonra suyunu süzün ve küçük küçük doğrayın. Bir kaseye mısır unu ve buğday ununu alın. Üzerine su ekleyerek krep hamuru kıvamında bir karışım elde edin. Yumurtaları çırpın ve hamura ilave edin. Maydanoz, taze soğan, nane, pul biber ve tuz ekleyerek karıştırın. Son olarak hamsileri de hamura ekleyin ve iyice karıştırın. Tavayı ısıtın ve sıvı yağ dökün. Hamurdan bir kepçe alarak tavaya yayın. Orta ateşte arkalı önlü kızartın. Hamsili kayganaları servis tabağına alın. Sıcak veya ılık olarak servis edin.
Hamsili kaygana yaparken veya yemeden önce aklınıza takılan bazı sorular olabilir. İşte hamsili kaygana ile ilgili merak edilenler ve cevapları:
Hamsili kaygana yaparken hamsilerin kılçıklarını ayıklamak zorunlu değildir. Bazı tariflerde kılçıklarıyla birlikte kullanılır. Ancak kılçıkları ayıklamak, hamsili kayganayı daha kolay yemeyi sağlar. Ayrıca kılçıkların sindirimi de zor olabilir.
Hamsili kaygana yaparken yeşillik olarak maydanoz, taze soğan, nane, dereotu, pazı gibi seçenekler kullanılabilir. Yeşilliklerin çeşidi ve miktarı damak zevkinize göre değişebilir. Yeşillikler, hamsili kayganaya hem renk hem de aroma katar.
Hamsili kaygana yaparken genellikle mısır unu kullanılır. Mısır unu, hamsili kayganaya daha kıtır bir doku verir. Ancak bazı tariflerde buğday unu da kullanılabilir. Buğday unu, hamsili kayganaya daha yumuşak bir kıvam verir. İsterseniz mısır unu ve buğday ununu karıştırarak da kullanabilirsiniz.
Hamsili kaygana yaparken hamura süt veya yoğurt eklemek gerekmez. Hamura sadece su ekleyerek de krep hamuru kıvamında bir karışım elde edebilirsiniz. Ancak süt veya yoğurt eklemek, hamsili kayganaya daha yumuşak ve kabarık bir görünüm verir. Ayrıca lezzetini de artırır.
Hamsili kaygana yaparken hamura kabartma tozu veya karbonat eklemek gerekmez. Hamura yumurta eklemek, hamsili kayganayı kabartmaya yeterlidir. Ancak kabartma tozu veya karbonat eklemek, hamsili kayganayı daha hafif ve kabarık yapar. Ayrıca sindirimi de kolaylaştırır.
Hamsili kaygana yaparken tavaya ne kadar yağ koyacağınız sizin tercihinize bağlıdır. Az yağda kızartmak, hamsili kayganayı daha sağlıklı ve hafif yapar. Ancak bol yağda kızartmak, hamsili kayganayı daha kıtır ve lezzetli yapar. Tavayı yağlamak için sıvı yağ, tereyağı veya kuyruk yağı kullanabilirsiniz.
Hamsili kaygana yaparken hamsilerin taze veya salamura olması fark etmez. Her ikisi de lezzetli bir hamsili kaygana yapmanızı sağlar. Ancak salamura hamsileri kullanacaksanız, tuz oranına dikkat etmeniz gerekir. Salamura hamsileri yıkayarak fazla tuzunu akıtmalısınız. Ayrıca hamura tuz eklememelisiniz. Taze hamsileri kullanacaksanız, tuz miktarını damak zevkinize göre ayarlayabilirsiniz.
Hamsili kaygana yaparken baharat olarak pul biber, karabiber, kırmızı toz biber, kimyon, kekik gibi seçenekler kullanılabilir. Baharatların çeşidi ve miktarı damak zevkinize göre değişebilir. Baharatlar, hamsili kayganaya hem renk hem de lezzet katar.
Hamsili kaygana yaparken hamurun kalınlığı veya inceliği sizin tercihinize bağlıdır. Kalın hamurlu hamsili kaygana, daha doyurucu ve yumuşak olur. İnce hamurlu hamsili kaygana, daha kıtır ve hafif olur. Hamurun kıvamını su miktarını ayarlayarak belirleyebilirsiniz. Hamuru tavaya dökerken de hamurun kalınlığını veya inceliğini kontrol edebilirsiniz.
Hamsili kaygana yaparken hamsilerin boyutu önemli değildir. Küçük veya büyük hamsilerle de lezzetli bir hamsili kaygana yapabilirsiniz. Ancak hamsileri hamura eklerken küçük küçük doğramanız, hamsili kayganayı daha kolay pişirmenizi ve yemenizi sağlar.
Hamsili kaygana yaparken hamsilerin yerine başka balık kullanabilirsiniz. Ancak hamsili kaygananın tadı ve dokusu değişebilir. Hamsi, yağlı ve lezzetli bir balıktır. Hamsili kaygana yapmak için hamsiye yakın bir balık seçmeniz gerekir. Örneğin, istavrit, sardalya, uskumru gibi balıklar hamsiye alternatif olabilir. Ancak bu balıkları kullanırken de kılçıklarını ve derilerini ayıklamanız gerekir.
Hamsili kaygana yapmanın birçok faydası vardır. İşte hamsili kaygana yapmanın faydaları:
Hamsili kaygana, hem hamsi hem de yumurta içerdiği için protein açısından zengin bir yemektir. Protein, vücudun yapı taşıdır. Kas, kemik, deri, saç, tırnak gibi dokuların yapımında ve onarımında rol oynar. Ayrıca bağışıklık sistemini güçlendirir ve tokluk hissi verir.
Hamsili kaygana, hamsinin yağlı bir balık olması nedeniyle omega-3 yağ asitleri açısından da zengindir. Omega-3 yağ asitleri, kalp ve damar sağlığını korur, kolesterol ve trigliserit seviyelerini düşürür, kan basıncını ve ritmini düzenler, iltihaplanmayı azaltır, beyin fonksiyonlarını geliştirir, depresyon ve anksiyeteyi önler, göz sağlığını destekler, cilt ve saç sağlığını iyileştirir.
Hamsili kaygana, mısır unu içerdiği için lif açısından da zengindir. Lif, sindirim sisteminin sağlıklı çalışmasını sağlar, kabızlığı önler, bağırsak florasını dengeler, kan şekerini ve kolesterolü düşürür, tokluk hissi verir, kilo kontrolünü sağlar.
Hamsili kaygana, yeşillikler içerdiği için vitamin ve mineral açısından da zengindir. Yeşillikler, A, C, E, K vitaminleri ve folik asit, demir, kalsiyum, potasyum, magnezyum gibi mineraller içerir. Bu vitamin ve mineraller, vücudun birçok fonksiyonunu destekler, hücreleri korur, enerji verir, kan yapımını sağlar, kemik ve diş sağlığını korur, kas ve sinir sisteminin çalışmasını düzenler, bağışıklık sistemini güçlendirir.
Hamsili kaygana yapmanın bazı zararları da vardır. İşte hamsili kaygana yapmanın zararları:
Hamsili kaygana, yağda kızartıldığı için kalori ve yağ açısından yüksek bir yemektir. Fazla tüketildiğinde kilo alımına, kolesterol yükselmesine, kalp ve damar hastalıklarına neden olabilir. Bu nedenle hamsili kaygana tüketirken porsiyon kontrolüne dikkat etmek gerekir. Ayrıca yağda kızartmak yerine fırında pişirmek veya az yağda kızartmak daha sağlıklı olabilir.
Hamsili kaygana, hamsi gibi küçük balıkların ağır metal birikimi riski taşıdığı için sağlığa zarar verebilir. Ağır metaller, özellikle civa, sinir sistemi, beyin, böbrek, karaciğer gibi organlara zarar verir, gelişim bozukluklarına, zeka geriliğine, doğum kusurlarına neden olabilir. Bu nedenle hamsili kaygana tüketirken balığın kaynağına, tazeliğine, temizliğine dikkat etmek gerekir. Ayrıca hamile, emziren, çocuk, yaşlı gibi hassas gruplar hamsili kaygana tüketirken daha dikkatli olmalıdır.
Hamsili kaygana, alerji, intolerans veya hassasiyeti olan kişiler için sağlığa zararlı olabilir. Hamsi, yumurta, mısır unu, buğday unu, yeşillikler, baharatlar gibi malzemeler, bazı kişilerde alerjik reaksiyonlara, sindirim sorunlarına, cilt problemlerine, baş ağrısına, nefes darlığına, kaşıntıya, kızarıklığa, şişmeye neden olabilir. Bu nedenle hamsili kaygana tüketirken alerji, intolerans veya hassasiyeti olan malzemelerden kaçınmak gerekir. Ayrıca hamsili kaygana tüketmeden önce doktora danışmak da önemlidir. (Saim Tunçman)
