Protein tozu nedir, nasıl yapılır, kimler kullanmalı, nasıl
kullanmalı, faydaları ve zararları nelerdir gibi soruların
cevaplarını bu yazımızda bulabilirsiniz. Protein tozu,
sporcuların vazgeçilmez besin takviyesi. Ancak bu ürünün sağlığa
zararlı olup olmadığı konusunda kafalar karışık. Protein tozu
nedir, nasıl yapılır, kimler kullanmalı, nasıl kullanmalı,
faydaları ve zararları nelerdir? Bu soruların cevaplarını
arayanlar için hazırladığımız yazımızda, protein tozu hakkında
bilmeniz gereken her şeyi bulacaksınız.
Protein Tozu Nedir?
Protein tozu, vücudun temel yapı taşlarından biri olan proteinin
saflaştırılmış halidir. Protein, hücre gelişimini destekleyen,
kansızlık oluşumunu engelleyen, vücut direncini ve kas dokusunu
güçlendiren bir besindir. Et, yumurta, süt, yoğurt, peynir,
fasulye, nohut, badem, kabak çekirdeği gibi gıdalar yoluyla
alınan protein, yüksek molekül ağırlığına sahip, amino asitlerden
oluşan organik bir bileşiktir.
Protein tozları ise, peynir altı suyunun izole edilmesi, kazein
ya da diğer bir deyişle süt proteini, soya proteini ve yumurta
proteininden elde edilir. Proteinin saflaştırılması için kimyasal
ve ışıl işlemler uygulanır. Bu işlemler protein tozunun
kalitesini ve vücut tarafından ne kadarının kullanılabileceğini
belirler.
Kimler Protein Tozu Kullanmalı?
Protein tozu kullanımı ile ilgili daha geniş bilgiye yer vermeden
önce protein ihtiyacınızı nasıl hesaplayacağınızı bilmelisiniz.
Günlük protein ihtiyacınızı kilonuzun 0.8 ile çarparak
bulabilirsiniz. Örneğin 70 kilo olan bir kişi için günlük protein
ihtiyacı 56 gramdır. Bu miktar spor yapan kişiler için artabilir.
Sporcuların günlük protein ihtiyacı kilonun 1.2 ile 1.8 arasında
çarpılmasıyla hesaplanır. Örneğin 70 kilo olan bir sporcu için
günlük protein ihtiyacı 84 ile 126 gram arasındadır.
Protein ihtiyacınızı besinlerle karşılayamadığınız durumlarda
protein tozu kullanabilirsiniz. Ancak bunu yapmadan önce mutlaka
bir uzman görüşü almalısınız. Çünkü protein tozu kullanımı bazı
sağlık sorunlarına yol açabilir. Özellikle böbrek hastalığı
olanlar, laktoz intoleransı olanlar, hamile ve emziren kadınlar
protein tozu kullanmamalıdır.
Protein Tozu Zararlı mı?
Protein tozu zararlı mı sorusunun cevabı tam olarak net değildir.
Bazı uzmanlar protein tozunun faydalı olduğunu savunurken,
bazıları da zararlı olduğunu iddia etmektedir. Yapılan
araştırmalar sonucunda elde edilen bilgiler ışığında, protein
tozu zararları şu şekilde sıralanabilir:
- Kalp Hastalıkları: Protein tozu, vücutta protein miktarının
birden artmasına neden olabildiğinden, kalbin yorulmasına, kalp
büyümesine yol açar. Ayrıca kolesterol seviyesini yükselterek
damar tıkanıklığına ve kalp krizine neden olabilir.
- Kemik Erimesi: Protein, kanın asidik oranını yükseltir. Bu da
kemiklerden kalsiyum kaybına sebep olur. Kalsiyum eksikliği ise
kemik erimesine ve kırıklara yol açar.
- Böbrek Taşı Oluşumu: Kemiklerdeki kalsiyumun boşalması ile
kemikleri zayıflatan protein tozu, kalsiyumun böbreklerde
yoğunlaşmasına yol açar. Bu da böbrek taşı oluşumunu tetikler.
Ayrıca protein tozu, böbreklerin çalışmasını zorlaştırarak böbrek
yetmezliğine neden olabilir.
- Deri Sarkması: Protein tozu, vücutta su tutulumuna neden
olur. Bu da cildin elastikiyetini kaybetmesine ve sarkmasına
sebep olur. Ayrıca protein tozu, ciltte alerjik reaksiyonlara,
kaşıntıya, kızarıklığa ve döküntülere neden olabilir.
- Alışkanlık Oluşumu: Protein tozu, vücutta endorfin
salgılanmasını artırır. Endorfin ise mutluluk hormonu olarak
bilinir. Bu yüzden protein tozu kullanan kişiler, bu üründen
vazgeçmekte zorlanabilir. Bu da bağımlılık yapıcı bir etki
yaratır.
Protein Tozu Nasıl Kullanılır?
- Protein tozu kullanımı kişinin vücut yapısına, spor
programına ve hedefine göre değişir. Genel olarak protein tozu
kullanımı şu şekilde önerilir:
- Protein tozu, su, süt veya meyve suyu ile karıştırılarak
içilebilir. Karışımın kıvamı kişinin tercihine göre
ayarlanabilir.
- Protein tozu, sabah kahvaltısında, antrenman öncesi veya
sonrasında veya yatmadan önce tüketilebilir. Antrenman öncesi
veya sonrasında tüketilen protein tozu, kas gelişimini destekler.
Yatmadan önce tüketilen protein tozu ise kas onarımını sağlar.
- Protein tozu, günlük alınması gereken protein miktarının
tamamlayıcısı olarak kullanılmalıdır. Besinlerle alınan protein
miktarı hesaplanarak eksik kalan kısım protein tozu ile
tamamlanabilir.
- Protein tozu kullanımı bir uzman eşliğinde yapılmalıdır.
Kişiye uygun olmayan bir protein tozu veya dozaj seçimi sağlık
sorunlarına yol açabilir.
Protein Tozunun Faydaları Nelerdir?
Protein tozunun zararları olduğu gibi faydaları da vardır. Ancak
bu faydaların görülebilmesi için protein tozunun doğru şekilde ve
uygun miktarda kullanılması gerekir. Protein tozunun faydaları şu
şekilde sıralanabilir:
- Kas Gelişimi: Protein tozu, kas dokusunun gelişimini ve
onarımını sağlar. Spor yapan kişiler için kas kütlesini arttırıcı
bir etkiye sahiptir.
- Metabolizmayı Hızlandırma: Protein tozu, metabolizmayı
hızlandırarak yağ yakımını kolaylaştırır. Kilo vermek isteyen
kişiler için yardımcı bir rol oynar.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirme: Protein tozu, bağışıklık
sistemini güçlendiren antikorların üretimini artırır. Vücudu
enfeksiyonlara karşı korur.
- Kan Şekerini Dengeleme: Protein tozu, kan şekerini dengeler
ve insülin direncini azaltır. Diyabet riskini azaltır ve
diyabetli kişilerin tedavisine katkı sağlar.
- Kemik Sağlığını Koruma: Protein tozu, kemik yoğunluğunu
artırarak kemik sağlığını korur. Özellikle menopoz sonrası
kadınlar için kemik erimesini önleyebilir. Kullanırken lütfen
doktorunuza danışınız.
(Saim Tunçman)
