John Steinbeck, Amerikan edebiyatının en önemli yazarlarından biri olarak kabul edilen, Gazap Üzümleri, Fareler ve İnsanlar, Doğu Cenneti gibi eserleriyle tanınan, 1962 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen bir romancı, öykücü ve savaş muhabiridir. Hayatının büyük bölümünü Kaliforniya’da geçiren Steinbeck, eserlerinde genellikle bu bölgenin toplumsal ve ekonomik sorunlarını, insan doğasının karanlık yönlerini, kader ve adalet kavramlarını işlemiştir. Gazap Üzümleri, Büyük Buhran döneminde yaşanan göçmen işçi dramını anlatan başyapıtı olarak görülür.
John Steinbeck, 27 Şubat 1902 tarihinde Kaliforniya’nın Salinas şehrinde dünyaya geldi. Alman, İngiliz ve İrlanda kökenli bir aileden gelen Steinbeck, çocukluğunu Salinas Vadisi’nde geçirdi. Bu vadi ve çevresindeki bölgeler, daha sonra yazacağı romanlarının çoğunun geçtiği yerler oldu. Yazara okuma ve yazma tutkusunu aşılayan kişi ise eski bir öğretmen olan annesi Olive Hamilton Steinbeck idi.
Steinbeck, 1919 yılında liseyi bitirdikten sonra Stanford Üniversitesi’ne girdi. Ancak burada dört yıl boyunca düzenli olarak derslere katılmadı ve mezun olmadan üniversiteyi bıraktı. Yazarlık hayalleri kuran Steinbeck, New York’a gitti ve bir süre gazetecilik yaptı. Ancak başarılı olamayınca Kaliforniya’ya döndü.
1929 yılında ilk romanı Kupa Altını’nı yayımlayan Steinbeck, aynı yıl Carol Henning ile evlendi. Bu evlilikten çocukları olmayan çift, 1943 yılında boşandı. Steinbeck, ikinci evliliğini Gwyn Conger ile yaptı ve bu evlilikten iki oğlu oldu: Thomas (1944) ve John (1946). Ancak bu evlilik de 1948 yılında sona erdi. Steinbeck’in üçüncü ve son evliliği ise Elaine Scott ile oldu. Bu evlilik 1950 yılında başladı ve Steinbeck’in ölümüne kadar sürdü.
Steinbeck’in ilk önemli romanları 1935 yılında yayımlanan Tortilla Düzü ve 1937 yılında yayımlanan Fareler ve İnsanlar oldu. Bu romanlarla tanınmaya başlayan Steinbeck, 1939 yılında Gazap Üzümleri’ni yazdı. Bu roman, Amerikan edebiyat tarihinin en etkili eserlerinden biri olarak kabul edildi ve Steinbeck’e Pulitzer Ödülü kazandırdı.
Steinbeck, II. Dünya Savaşı sırasında savaş muhabiri olarak görev yaptı ve Avrupa ve Kuzey Afrika’daki çeşitli cephelerde bulundu. Savaş sonrasında da yazmaya devam eden Steinbeck, 1952 yılında Doğu Cenneti adlı çok satan romanını yayımladı. Bu roman da Gazap Üzümleri gibi birçok eleştirmen tarafından başyapıt olarak nitelendirildi.
Steinbeck’in sonraki yıllarda da pek çok roman, öykü, deneme ve seyahatname gibi eserleri yayımlandı. 1962 yılında Nobel Edebiyat Ödülü’ne layık görülen Steinbeck, bu ödülü alırken yaptığı konuşmada şöyle dedi: “Yazar, insanlığın avukatıdır. İnsanlığın iyiliği için çalışır, insanlığın iyiliği için savaşır, insanlığın iyiliği için ölür.”
Steinbeck, 20 Aralık 1968 tarihinde New York’ta kalp krizi sonucu hayatını kaybetti. Cenazesi Kaliforniya’daki Salinas şehrine getirildi ve burada toprağa verildi.
John Steinbeck, kariyeri boyunca 33 kitap yazdı. Bunların 16’sı roman, 6’sı kurgu dışı, 2’si kısa öykü koleksiyonu ve biri de Edward Ricketts ile birlikte yazdığı bir kitaptı. Steinbeck’in en bilinen eserleri şunlardır:
• Gazap Üzümleri (1939): Büyük Buhran döneminde Oklahoma’dan Kaliforniya’ya göç eden Joad ailesinin yaşadığı zorlukları anlatan roman, Steinbeck’in en ünlü eseridir. Roman, Amerikan toplumunun adaletsizliğine, göçmen işçilerin sömürülmesine ve insan dayanışmasının önemine dikkat çeker. Roman, 1940 yılında John Ford tarafından filme de çekildi ve Oscar ödülü kazandı.
• Fareler ve İnsanlar (1937): Kaliforniya’da bir çiftlikte çalışan iki arkadaşın hayallerini ve trajedisini konu alan novella, Steinbeck’in en çok okunan eserlerinden biridir. Roman, insanların yalnızlığına, dostluğuna ve umuduna vurgu yapar. Roman, defalarca tiyatroya ve sinemaya uyarlandı.
• Doğu Cenneti (1952): Steinbeck’in kendi ailesinin tarihinden esinlenerek yazdığı bu roman, Hamilton ve Trask ailelerinin nesiller boyu süren öyküsünü anlatır. Roman, Kabil ile Habil hikayesine atıflar yapar ve insan doğasının iyi ve kötü yönlerini gösterir. Roman, 1955 yılında Elia Kazan tarafından filme çekildi ve James Dean’in başrolde oynadığı film büyük beğeni topladı.
• Deniz Kurdu (1930): Steinbeck’in ilk romanlarından biri olan bu kitap, Pasifik Okyanusu’nda bir inci avcısı olan Kino’nun yaşamını anlatır. Roman, Kino’nun bulduğu büyük bir incinin hem hayatını değiştirmesi hem de felaketlere yol açması üzerine kuruludur. Roman, insanın doğa ile ilişkisini, toplumsal eşitsizliği ve ahlaki değerleri sorgular. Roman, 1947 yılında Emilio Fernández tarafından filme çekildi.
John Steinbeck, hayatı boyunca pek çok ödül aldı. Bunların en önemlileri şunlardır:
• Pulitzer Ödülü (1940): Gazap Üzümleri romanıyla kazandığı bu ödül, Amerikan edebiyatının en prestijli ödüllerinden biridir.
• Nobel Edebiyat Ödülü (1962): Eserlerindeki gerçekçi ve yaratıcı anlatımıyla insanlık durumunu ortaya koyduğu için bu ödüle layık görülen Steinbeck, Amerikalı yazarlar arasında bu ödülü alan altıncı kişi oldu.
• Başkanlık Özgürlük Madalyası (1964): Amerika Birleşik Devletleri’nin en yüksek sivil onur madalyası olan bu ödül, Steinbeck’in edebi ve insani katkılarından dolayı verildi. Steinbeck, bu ödülü alan ilk yazar oldu.
• Ulusal Kitap Ödülü (1936, 1953): Steinbeck, bu ödülü iki kez kazandı. İlk olarak 1936 yılında Tortilla Düzü romanıyla, ikinci olarak da 1953 yılında Denizden Gelen Adam adlı kısa öykü koleksiyonuyla.
John Steinbeck, Amerikan edebiyatının en büyük ustalarından biri olarak anılmaktadır. Eserleri, hem eleştirmenlerin hem de okuyucuların beğenisini kazanmıştır. Eserleri, pek çok dile çevrilmiş ve sinema, tiyatro, televizyon gibi farklı sanat dallarına uyarlanmıştır. Steinbeck, insanlık durumunu anlamaya ve anlatmaya çalışan bir yazar olarak tarihe geçmiştir.(Damla Yeltekin)
