Amalek kavmi, Yahudilerin tarihi düşmanı olarak bilinen ve Arapların da atalarından saydığı eski bir Sâmî topluluktur. Tevrat’a göre Amalek kavmi, Hz. İshak’ın torunu Elifaz’ın oğlu Amalek’ten gelmektedir. Kur’an’da ise Amalek kavmi adı geçmemektedir. Peki, Amalek kavmi kimdir, nerede yaşamıştır ve nasıl yok olmuştur? İşte Amalek kavmi hakkında merak edilenler.
Amalek kavmi, son günlerde İsrail Başbakanı Netanyahu’nun yaptığı bir konuşmada gündeme geldi. Netanyahu, İran’ın nükleer programını durdurmak için ABD ile yapılan anlaşmayı eleştirerek, “Amalek kavmi bugün de var” dedi. Bu sözler, hem Yahudiler hem de Araplar için büyük bir önem taşıyor. Çünkü Amalek kavmi, Yahudilerin tarih boyunca en büyük düşmanı olarak görülüyor. Aynı zamanda Amalek kavmi, Arapların da en eski atalarından biri olarak kabul ediliyor. Peki, Amalek kavmi nedir, nerede yaşamıştır ve nasıl yok olmuştur? İşte Amalek kavmi hakkında merak edilenler.
Elifaz’ın oğlu Amalek Amalek kavminin kökeni hakkında Tevrat’ta şöyle bir bilgi verilmektedir: “Elifaz’ın cariyesi Timna’nın oğlu Amalek” (Tekvîn, 36/12). Elifaz ise Hz. İshak’ın oğlu Hz. Yakup’un kardeşi Esav’ın oğludur (Tekvîn, 36/10-11). Buna göre Amalek kavmi, Hz. İshak’ın torunu ve Hz. Yakup’un yeğeni olan Amalek’ten gelmektedir. Bu nesep şeceresi, Yahudilerin ve Arapların ortak atası olan Hz. İbrahim’e kadar uzanmaktadır.
Edom ülkesi Amalek kavminin yeri hakkında Tevrat’ta şöyle bir bilgi verilmektedir: “Esav’ın soyundan gelen Edom kralları bunlardır… Bunlar Edom ülkesinde yaşayan Esav’ın soyundan gelen başkanlardır… Bunlar Timna’nın oğlu Amalek’in soyundan gelen başkanlardır” (Tekvîn, 36/31-43). Buna göre Amalek kavmi, Esav’ın soyundan gelen Edom ülkesinde yaşamıştır. Edom ülkesi ise Akabe Körfezi ile Lut Gölü arasında yer alan bir bölgedir.
Kuzey Arabistan Amalek kavminin yayılışı hakkında Tevrat’ta şöyle bir bilgi verilmektedir: “Balaam şöyle dedi: ‘Amalekliler dünyanın ilk ulusuydu… Onlar Kenanlıların sınırlarına kadar uzandılar’” (Sayılar, 24/20-22). Buna göre Amalek kavmi, dünyanın en eski ulusu olarak nitelendirilmekte ve Kenan ülkesine kadar yayılmış oldukları belirtilmektedir. Kenan ülkesi ise bugünkü Filistin, Lübnan ve Suriye’yi kapsayan bir bölgedir. İslam tarihçileri ise Amalek kavminin daha da geniş bir alana yayıldığını ve Mısır, Irak, Tunus gibi bölgelerde de izlerini bıraktığını iddia etmektedirler.
Yok edilme emri Amalek kavminin sonu hakkında Tevrat’ta şöyle bir bilgi verilmektedir: “RAB Musa’ya şöyle dedi: 'Amaleklilerle yaptığınız savaşı yazın. Bu kitabı gelecek kuşaklara aktarın. Ayrıca Harun’un oğlu Yeşu’ya da şunu söyle: ‘RAB, Amaleklileri yeryüzünden silip atacağım. Onların anısı bile yok olacak’” (Çıkış, 17/14). Buna göre Amalek kavmi, Yahudilerin çöldeki yolculuğu sırasında onlara saldırdıkları için Allah’ın gazabına uğramış ve yok edilmeleri emredilmiştir. Bu emir, daha sonra Yahudilerin kralları olan Saul ve Davud tarafından yerine getirilmeye çalışılmıştır (I. Samuel, 15; I. Tarihler, 4/43). Ancak Amalek kavminden tamamen kurtulamamışlardır. Yahudilerin tarihinde Amalek kavminin adı, zaman zaman karşılaştıkları düşmanları simgelemek için kullanılmıştır. Örneğin, Mısır’dan kaçan Yahudileri öldürmeye çalışan Firavun’un ordusu (Çıkış, 14), Babil’de Yahudileri yok etmeye çalışan Haman (Ester, 3) ve Roma İmparatorluğu’nun orduları (Yahuda Makabi’nin Mektupları) Amalek kavmi ile özdeşleştirilmiştir.
Amalek kavmi, Tevrat’ta ve İslami kaynaklarda adı geçen eski bir Arap topluluğudur. Yahudilerin ezeli düşmanı olarak tanımlanan bu kavim, dünyanın en eski milletlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Amalek kavmi, tarihte pek çok savaşa katılmış ve sonunda yok olmuştur. Amalek kavminin sonu hakkında kesin bir bilgi olmamakla birlikte, bazı kaynaklar Asurlular, bazı kaynaklar Persler, bazı kaynaklar da asimilasyon yoluyla yok olduklarını iddia etmektedir. Amalek kavmi, hem Yahudi hem de Arap tarihi açısından önemli bir yere sahiptir. (Yunus Erzincanlı)
